ارتوپدی چیست؟
ارتوپدی Orthopedics شاخه‌ای از جراحی است که در حیطه سیستم حرکتی بدن فعالیت دارد. سیستم حرکتی شامل استخوان‌ها، مفاصل، عضلات و دیگر بافت‌هایی است که در اندام های حرکتی وجود دارند.
کلمه ارتوپدی ریشه یونانی داشته و اولین بار آنرا آقای نیکولاس آندری Nicolas Andry در سال ۱۷۴۱ میلادی از ادغام دو لغت ارتو Orthos به معنای صاف و مستقیم و لغت پدی Paideion به معنای کودک و بچه درست کرد. علت این ترکیب آن بود که در ابتدا ارتوپدی بدنبال صاف کردن اندام‌ها در بچه هایی بود که دست و پا یا ستون فقرات کج داشتند.
تصویر درخت کج بسته شده به یک تیرک نماد ارتوپدی است.
متخصص ارتوپد چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟
متخصص ارتوپدی که به آن متخصص استخوان و مفاصل یا جراح استخوان و مفاصل یا ارتوپد هم میگویند سعی می‌کند تا با استفاده از روش‌های جراحی و غیر‌جراحی به درمان مشکلات سیستم حرکتی بدن اهتمام ورزد. مشکلاتی مانند:
- آسیب‌های استخوان‌ها و مفاصل بدنبال ضرباتی مثل شکستگی، در رفتگی، کشیدگی و رگ به رگ شدن، پاره شدن تاندون‌ها و رباط‌ها و …
- آسیب‌های ورزشی
- خراب شدن مفاصل بدن مثل آرتروز و ساییدگی مفصل
- عفونت اندام‌ها
- تومورهای استخوان و بافت‌های نرم اندام
- بیماری‌های مادرزادی اندام‌ها
- آسیب به منیسک و عصب
- پوکی استخوان
- تومورهای استخوان و مفصل
- عفونت‌های استخوان و عفونت‌های مفصل
- بیماری‌های مادرزادی استخوان و مفصل
- تغییر شکل‌های استخوان و مفصل
اعمال جراحی ارتوپدی
درمان‌های مختلفی به توسط متخصصین ارتوپدی انجام می‌شود که شایع‌ترین آنها عبارتند از:
- جااندازی بسته شکستگی استخوان و مفصل و سپس گچ‌گیری
- جااندازی باز شکستگی‌های استخوان و مفصل و سپس بیحرکت کردن آن یا پیچ و پلاک یا میله داخل استخوانی
- استئوتومی استخوان و تصحیح تغییر شکل‌های استخوان
- درمان جراحی عفونت‌های استخوان و مفصل
- بلند کردن و کوتاه کردن استخوان
- قطع کردن استخوان و انجام جراحی آمپوتاسیون یا قطع عضو
- اپی فیزیودز
- نمونه برداری از استخوان و مفصل
- خارج کردن تومورهای استخوانی و بافت نرم اندام
- پیوند استخوان برای درمان جوش نخوردگی شکستگی ها
- ترمیم آسیب های اعصاب اندام
- اصلاح شکل مفصل با انجام استئوتومی یا آزاد کردن بافت نرم داخل و خارج مفصل
- اصلاح دامنه حرکتی مفصل
- بازسازی پارگی های رباط
- ترمیم و بازسازی تاندو‌ن‌‌های اطراف مفصل
- ترمیم یا دیگر اعمال جراحی روی منیسک
- ترمیم آسیب‌های غضروف مفصل
- خشک کردن و آرترودز مفصل
- تعویض مفصل یا آرتروپلاستی
تحصیل رشته‌ی ارتوپدی
در ایران افرادی که مدرک دکترای پزشکی دارند با طی یک دوره تخصصی چهار ساله در دانشکده‌های پزشکی مدرک تخصصی ارتوپدی را دریافت می‌کنند. دوره چهار ساله تخصصی ارتوپدی را دوره رزیدنتی Residency میگویند و پزشکی که در حال طی این دوره است را رزیدنت Resident می‌نامند. پس از طی این دوره چهار ساله از فرد رزیدنت امتحانی به نام بورد تخصصی ارتوپدی Orthopedic board گرفته می‌شود و کسانی که در این امتحان قبول می‌شوند را صاحب بورد تخصصی می‌نامند.
به علت گسترش انفجارگونه علوم در همه شاخه‌ها من جمله ارتوپدی، پزشکی ارتوپدی به زیر شاخه‌هایی تقسیم شده است و بسیاری از متخصصین ارتوپدی فعالیت کاری خود را به یک زیر شاخه محدود کرده‌اند. آنها به این طریق سعی می‌کنند بیشترین تمرکز خود را در یک زمینه بگذارند تا علم و تجربه بیشتری را در آن زمینه کسب کنند. این زیر شاخه ها عبارتند از:
- جراحی دست
- جراحی شانه و آرنج
- جراحی ستون مهره
- جراحی لگن و مفصل ران
- جراحی زانو
- جراحی پا
- جراحی ارتوپدی کودکان
- حراجی تومورهای سیستم حرکتی
- جراحی تروما و آسیب‌های اسکلتی
- جراحی آسیب‌های ورزشی
البته همه زیر شاخه های تخصصی ذکر شده فقط محدود به ارتوپدی نیستند. بطور مثال متخصصین جراحی عمومی هم یک زیر شاخه تخصصی بنام جراحی دست دارند و یا متخصصین جراحی اعصاب هم اعمال جراحی ستون فقرات را انجام می‌دهند.
در بعضی از این زیر شاخه‌ها و در بعضی از کشورها دوره های تخصصی چند ماهه تا یک ساله‌ای وجود دارد که به آنها فلوشیپ Fellowship میگویند. متخصصین ارتوپدی با گذراندن این دوره‌ها در دانشکده‌های پزشکی، سعی می‌کنند مهارت‌های عملی خود را در درمان بیماری‌های یک زیر گروه تخصصی خاص بیشتر کنند.
جهت مشاهده لیست پزشکان متخصص ارتوپدی شیراز در شیراز پزشک کلیک نمایید.