یائسگی زودرس چیست؟ دلایل و علائم یائسگی زودرس
یائسگی دورانی است که پریود شدن زنان متوقف می شود. زنی که به مدت 12 ماه متوالی خونریزی قاعدگی نداشته باشد، یائسه است. معمولا از سنین بالای 50 سالگی زنان یائسه می شوند. اما برخی از زنان جوان که در سنین باروری هستند و زیر 40 سال دارند یائسگی زودرس اتفاق می افتد. در این مقاله قصد داریم در مورد یائسگی زودرس و علائم و این که چرا بعضی افراد دچار آن می شوند صحبت کنیم؟
یائسگی که در سن قبل از 45 سالگی رخ دهد، یائسگی زودرس نامیده می شود. این یائسگی با یائسگی پیش رس متفاوت است.
یائسگی چیست
یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌ها ساختن استروژن را متوقف کنند؛ هورمونی که چرخه تولید مثل را کنترل می‌کند. یک زن زمانی یائسه گفته می‌شود که بیش از ۱۲ ماه قاعدگی نداشته باشد و علائم مرتبط با یائسگی را داشته باشد. هر موردی که عملکرد تخمدان را مختل یا تولید استروژن را متوقف کند؛ می‌تواند علت یائسگی زودرس باشد. مانند شیمی درمانی برای سرطان یا حذف تخمدان‌ها
تفاوت بین یائسگی پیش‌رس و یائسگی زودرس
یائسگی زودرس زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌ها تولید هورمون‌ها را متوقف کنند و دوره‌ها در سن جوان‌تر از حد معمول متوقف شود (میانگین سن یائسگی ۵۲ است). یائسگی زودرس می‌تواند به علل طبیعی یا پزشکی (مانند زمانی که هر دو تخمدان در هیسترکتومی برداشته می‌شود) رخ دهد.
یائسگی زودرس و یائسگی پیش‌رس علل مشابهی دارند. تنها تفاوت، سن وقوع آنها است. یائسگی که پیش از ۴۵ سالگی اتفاق می‌افتد، یائسگی زودرس نامیده می‌شود. یائسگی که پیش از سن ۴۰ سالگی رخ می‌دهد، یائسگی پیش‌رس است. زناني که در معرض ابتلا به يائسگی زودرس هستند، نمی‌توانند باردار شوند.
سایر علائم یائسگی زودرس عبارت‌اند از:
- خونریزی شدید
- لکه‌بینی
- دوره‌های طولانی‌تر از یک هفته
- پس از یک سال یک دوره بدون خونریزی
در این موارد، به پزشک زنان و زایمان خود مراجعه کنید تا مسائل دیگر بررسی شوند.
- تغییر خلق‌وخو
- تغییر در احساسات یا میل جنسی
- خشکی واژن
- مشکل خواب
- گر گرفتگی
- عرق شبانه
- از دست دادن کنترل مثانه
چرا دچار یائسگی زود رس می شویم؟
- ژنتیک. اگر دلیل مشخصی برای علائم یائسگی وجود نداشته باشد؛ علت آن احتمالاً ژنتیکی است. سن شما در شروع یائسگی به احتمال زیاد به ژنتیک وابسته است. دانستن اینکه یائسگی مادر شما در چه سنی شروع شده، می‌تواند سر نخ‌هایی را درباره زمانی که یائسگی شما شروع می‌شود ارائه دهد. اگر مادر شما یائسگی زودرس داشته است، احتمال بیشتری برای آن دارید. با این حال، ژن‌ها تنها نیمی از داستان هستند.
- شیوه زندگی. برخی از عوامل سبک زندگی ممکن است در شروع یائسگی تأثیر داشته باشند. سیگار کشیدن اثرات آنتی استروژن دارد که می‌تواند علت یائسگی باشد. مطالعات متعدد نشان داده که افراد سیگاری یائسگی دارند. زنان سیگاری نسبت به زنان که سیگار نمی‌کشند، ممکن است یک یا دو سال زودتر یائسگی را شروع کنند.
- شاخص توده بدنی (BMI) می‌تواند علت یائسگی باشد. استروژن در بافت چربی ذخیره می‌شود. زنان بسیار لاغر دارای ذخایر استروژن کمتری هستند که زودتر از بین می‌روند. برخی تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که یک رژیم گیاهخواری، عدم تمرین و عدم وجود آفتاب در طول زندگی، می‌تواند باعث ایجاد یائسگی زودرس شود.
- نقص‌های کروموزومی برخی از نقایص کروموزومی می‌تواند منجر به یائسگی شود. به عنوان مثال، سندرم ترنر (که همچنین مونوزومی X و دیسژنز گنادیک نامیده می‌شود) شامل کروموزوم ناقص می‌شود. زنان مبتلا به سندرم ترنر دارای تخمدانی هستند که به درستی عمل نمی‌کند. این پدیده اغلب باعث می‌شود تا آنها به دوره یائسگی زودرس برسند.
- بیماری‌های خود ایمنی یائسگی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماری تیروئید و آرتریت روماتوئید باشد. در سیستم ایمنی بدن، سیستم ایمنی بخشی از بدن را به‌عنوان یک مهاجم اشتباه گرفته و به آن حمله می‌کند. التهاب ناشی از برخی از این بیماری‌ها می‌تواند تخمدان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. یائسگی زمانی شروع می‌شود که تخمدان‌ها کار تولید هورمون را متوقف کنند.
- صرع: صرع یک اختلال عصبی ناشی از تشنج در مغز است. زنان مبتلا به صرع بیشتر به نارسایی زودرس تخمدان مبتلا می‌شوند که منجر به یائسگی می‌شود. یک مطالعه سال گذشته از سال ۲۰۰۱ نشان داد که در گروهی از زنان مبتلا به صرع، حدود ۱۴ درصد از افراد مورد مطالعه، یائسگی داشتند.
- شیمی درمانی یا پرتو درمانی برای سرطان. این درمان‌ها می‌توانند به تخمدان‌ها آسیب برسانند و دوره‌های تخمک گذاری را برای همیشه یا فقط برای مدتی متوقف کنند. همچنین ممکن است فرد دچار اختلال در بارداری شود یا دوباره قادر به باردار شدن نباشد. البته همه زنان که شیمی درمانی یا پرتودرمانی می‌شوند، یائسه نمی‌شوند.
عوارض یائسگی زودرس چیست؟
ناباروری اغلب بیشترین نگرانی در هنگام شروع یائسگی است. با این حال، دیگر نگرانی‌های بهداشتی نیز وجود دارد. جریان ثابت استروژن به بافت‌های شما دارای کاربردهای فراوانی است. استروژن باعث افزایش کلسترول خوب HDL می‌شود و LDL یا کلسترول بد را کاهش می‌دهد. همچنین رگ‌های خونی را شل می‌کند و مانع از رسیدن به استخوان‌ها می‌شود. از دست دادن استروژن زودتر از حد طبیعی می‌تواند خطرات زیر را افزایش دهد:
- بیماری قلبی
- پوکی استخوان
- نشانه‌های پارکینسون
- افسردگی
- زوال عقل
- مرگ زودرس